22.05.2025
Scenariusz przeciwpożarowy to kluczowy dokument zapewniający bezpieczeństwo ludzi i mienia. Określa on przebieg zdarzeń podczas pożaru oraz działanie systemów bezpieczeństwa. Elastyczne zbiorniki przeciwpożarowe, takie jak Waterbase F od Exflo, są nowoczesnym rozwiązaniem wspierającym skuteczną reakcję w sytuacjach zagrożenia.

Scenariusz przeciwpożarowy – kompleksowe podejście do bezpieczeństwa

W obliczu rosnących wymagań dotyczących bezpieczeństwa pożarowego, dokumentacja techniczna staje się kluczowym elementem zarządzania ryzykiem. Scenariusz przeciwpożarowy to nie tylko formalny wymóg prawny określony przez normę, ale przede wszystkim narzędzie zapewniające skuteczną ochronę życia i mienia w przypadku zagrożenia.

Wśród istotnych elementów takiego scenariusza znajduje się odpowiednie zabezpieczenie wodne w razie pożaru, które można zapewnić m.in. poprzez zastosowanie elastycznych zbiorników przeciwpożarowych. Zbiorniki przeciwpożarowe ppoż mogą być realizowane jako rozwiązania mobilne lub naziemne zbiorniki przeciwpożarowe.

Zbiornik ppoż w wersji naziemny stanowi trwałe rozwiązanie infrastrukturalne, podczas gdy elastyczne systemy oferują możliwość szybkiego rozmieszczenia w miejscu potrzeby, zapewniając odpowiednią ilość wody gaśniczej zgodnie z wymaganiami scenariusza przeciwpożarowego.

Czym jest scenariusz przeciwpożarowy i jakie są jego podstawy prawne

Scenariusz przeciwpożarowy to dokument techniczny określający możliwy przebieg zdarzeń w przypadku powstania pożaru w danym obiekcie. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 sierpnia 2023 r., definiuje się go jako „opis sekwencji możliwych zdarzeń w czasie pożaru, reprezentatywny dla danego miejsca jego wystąpienia lub obszaru oddziaływania, w szczególności dla strefy pożarowej lub strefy dymowej”.

Dokument ten uwzględnia przede wszystkim:

  • Sposób funkcjonowania urządzeń przeciwpożarowych i innych technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego
  • Współdziałanie i oddziaływanie systemów i instalacji na siebie
  • Rozwiązania organizacyjne niezbędne do właściwego funkcjonowania projektowanych zabezpieczeń

Opracowanie scenariusza przeciwpożarowego jest obowiązkowe dla obiektów budowlanych (lub ich części stanowiących odrębną strefę pożarową), w których przewidziano stosowanie:

  • Systemu sygnalizacji pożaru
  • Stałych urządzeń gaśniczych
  • Urządzeń oddymiających lub zapobiegających zadymieniu

    Kto powinien zwrócić szczególną uwagę na scenariusz przeciwpożarowy?
    Choć obowiązek sporządzenia scenariusza wynika z przepisów prawa, jego praktyczne znaczenie sprawia, że dokument ten powinien być szczególnie istotny dla:

    • Inwestorów – ponieważ scenariusz wpływa na zakres i koszt zabezpieczeń technicznych oraz ich integrację z pozostałymi instalacjami budynku.
    • Właścicieli i zarządców magazynów, hal produkcyjnych i innych obiektów – ponieważ odpowiadają oni za bezpieczeństwo osób i mienia oraz ciągłość działania firmy.
    • Projektantów instalacji technicznych – ponieważ muszą uwzględniać wymagania scenariusza w projektach systemów SSP, DSO, oddymiania czy gaszenia.
    • Wykonawców instalacji przeciwpożarowych – ponieważ to oni odpowiadają za fizyczną realizację rozwiązań zgodnych ze scenariuszem i ich poprawne zintegrowanie.
    • Osób odpowiedzialnych za bezpieczeństwo pożarowe w firmach i instytucjach – ponieważ scenariusz stanowi punkt odniesienia dla procedur operacyjnych i planów ewakuacji.

    Rola scenariusza w procesie inwestycyjnym

    Scenariusz przeciwpożarowy stanowi integralną część dokumentacji budowlanej. Polskie prawo dzieli projekt budowlany na cztery zasadnicze części:

    1. Projekt zagospodarowania działki lub terenu (PZT)
    2. Projekt architektoniczno-budowlany (PAB)
    3. Projekt techniczny (PT)
    4. Załączniki (opinie, uzgodnienia, pozwolenia)

    Dla specjalistów z zakresu ochrony przeciwpożarowej, najważniejszym elementem jest projekt techniczny, zawierający kluczowe informacje o:

    • Podziale na strefy pożarowe i dymowe
    • Warunkach i strategii ewakuacji
    • Urządzeniach przeciwpożarowych i innych systemach bezpieczeństwa
    • Przygotowaniu obiektu do działań ratowniczych

    Scenariusz przeciwpożarowy musi być uzgodniony z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych. To właśnie rzeczoznawca opracowuje scenariusz zawierający charakterystykę obiektu, możliwe przyczyny pożaru, reakcje systemów na alarm oraz wymagania dotyczące utrzymania systemów.

    Proces opracowania i realizacji scenariusza przeciwpożarowego

    Proces opracowania i wdrożenia scenariusza przeciwpożarowego angażuje różnych specjalistów na kolejnych etapach procesu inwestycyjnego:

    Rzeczoznawca

    Rzeczoznawca ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych opracowuje scenariusz pożarowy obiektu, uwzględniający jego charakterystykę, klasyfikację pożarową, strefowanie, liczbę osób, instalacje, źródła zagrożeń, alarmy SSP oraz procedury sterowania i utrzymania systemów.

    Projektant

    Projektant na podstawie scenariusza tworzy tabelę sterowań, czyli zestawienie reakcji urządzeń wykonawczych na alarmy pożarowe w poszczególnych strefach, umożliwiające określenie ich stanów oraz przejrzyste odwzorowanie zależności między strefami a systemami bezpieczeństwa.

    Automatyk pożarowy

    Automatyk pożarowy na podstawie tabeli sterowań tworzy matrycę sterowań, która uwzględnia wszystkie zależności czasowe, sekwencje uruchamiania urządzeń oraz sposób powrotu do stanu spoczynkowego po odwołaniu alarmu.

    Użytkownik obiektu

    Użytkownik obiektu stosuje instrukcję bezpieczeństwa pożarowego, która zawiera procedury postępowania oparte na scenariuszu pożarowym oraz odpowiada za nadzór nad realizacją wymogów scenariusza.

    Zabezpieczenie wodne jako kluczowy element ochrony przeciwpożarowej

    Jednym z najważniejszych aspektów każdego scenariusza przeciwpożarowego jest zapewnienie odpowiedniego źródła wody do celów gaśniczych. Właściwe zabezpieczenie wodne w razie pożaru może znacząco wpłynąć na efektywność działań gaśniczych i ograniczenie strat materialnych.

    Tradycyjnie, źródłem wody dla jednostek straży pożarnej są:

    • Sieć hydrantowa miejska
    • Zbiorniki przeciwpożarowe betonowe lub stalowe
    • Naturalne zbiorniki wodne (jeziora, rzeki)

    Jednak coraz większą popularność zyskują nowoczesne rozwiązania, takie jak elastyczne zbiorniki przeciwpożarowe, które oferują liczne korzyści w porównaniu z konwencjonalnymi metodami.

    Elastyczne zbiorniki przeciwpożarowe – praktyczne rozwiązanie w scenariuszach bezpieczeństwa

    Zbiornik na wodę do gaszenia pożarów w wersji elastycznej, jak model Waterbase F firmy Exflo, to innowacyjna alternatywa dla tradycyjnych naziemne zbiorniki ppoż. W porównaniu do standardowych zbiorniki naziemne, wyróżnia się mobilnością i szybkim montażem.

    System magazynowania wody dostosowuje się do indywidualnych potrzeb obiektu – dostępny w pojemnościach 12 000-225 000 litrów. Konstrukcja z tkaniny technicznej zapewnia szczelność i odporność na warunki atmosferyczne, utrzymując odpowiednią temperaturę wody.

    Rozwiązanie przeszło testy zgodności z wymogami cnbop i wymaga regularnego przegląd oraz działań serwisowy dla utrzymania parametrów eksploatacyjnych. Wyposażony w przyłącza kompatybilne ze sprzętem strażackim, zapewnia skuteczne i ekonomiczne rozwiązanie dla zabezpieczeń przeciwpożarowych.

    Charakterystyka i parametry zbiornika Waterbase F

    Zbiornik przeciwpożarowy Waterbase F produkcji firmy Exflo to wszechstronne rozwiązanie dostosowane do różnorodnych potrzeb w zakresie ochrony przeciwpożarowej. Ten elastyczny zbiornik przeciwpożarowy dostępny jest w kilku wariantach pojemnościowych:

    • 12 000 litrów
    • 50 000 litrów
    • 100 000 litrów
    • 200 000 litrów
    • 225 000 litrów

    Zbiornik elastyczny Exflo Waterbase F wyróżnia następująca konstrukcja:

    1. Płaszcz zbiornika – wykonany z wielowarstwowej tkaniny technicznej o gramaturze 1300g/m², odpornej na rozciąganie, promieniowanie UV i warunki atmosferyczne.
    2. Przyłącza – standardowo wyposażony w przyłącza DN100 ze złączem Storz 110, co zapewnia kompatybilność ze sprzętem używanym przez jednostki straży pożarnej.
    3. System odpowietrzania – wyposażony w odpowietrzniki i kolanka przelewowe, które zapobiegają nadmiernemu ciśnieniu podczas napełniania.
    4. Wzmocnienia konstrukcyjne – narożniki i punkty newralgiczne są dodatkowo wzmocnione, co zwiększa trwałość i odporność całej konstrukcji.

    W wersji całorocznej, zbiornik do działań straży pożarnej Waterbase F może być wyposażony w dodatkowe elementy:

    • Maty grzewcze zapobiegające zamarzaniu wody
    • Jednostkę sterującą z czujnikami temperatury
    • Termoizolację ograniczającą utratę ciepła
    • Plandekę ochronną z tkaniny trudnopalnej

    Zastosowanie elastycznych zbiorników w różnych scenariuszach przeciwpożarowych

    Zbiorniki elastyczne do systemów gaśniczych mogą być wykorzystywane w różnorodnych kontekstach, pełniąc funkcję:

    1. Stałe zabezpieczenie – rezerwuar wody PPOŻ w miejscach bez dostępu do sieci wodociągowej.
    2. Źródło wody operacyjnej – zbiornik do zasilania autopompy tam, gdzie brak hydrantów.
    3. Tymczasowe zabezpieczenie – zbiornik do tymczasowej instalacji hydrantowej na czas imprez, budów czy remontów.
    4. Wsparcia w sytuacjach kryzysowych – jako mobilny zbiornik na wodę do zabezpieczenia potrzeb związanych z akcjami ratowniczymi podczas klęsk żywiołowych.
    5. Uzupełnienia istniejącej infrastruktury – jako alternatywa dla zbiorników betonowych PPOŻ w przypadku rozbudowy obiektu lub zwiększenia wymaganej ilości wody do celów przeciwpożarowych.

    Porównanie rozwiązań wodnych zabezpieczeń przeciwpożarowych

    Oto skrócony tekst z zachowanymi frazami:

    Wybór odpowiedniego systemu zabezpieczenia wodnego w razie pożaru zależy od lokalizacji, przestrzeni, budżetu i wymagań operacyjnych. Przeciwpożarowe zbiorniki wodne muszą zapewnić odpowiedni zapasu wody oraz stały monitoring poziom wody.

    Zbiorniki wody wymagają kontroli poziom wody dla utrzymania gotowości operacyjnej. Poniżej porównanie rozwiązań uwzględniających zapasu wody i możliwości monitorowania w przeciwpożarowe zbiorniki wodne:

    Typ zbiornika

    Zalety

    Wady

    Elastyczny zbiornik przeciwpożarowy

    Mobilność, szybki montaż, niskie koszty, możliwość relokacji

    Ograniczona odporność na uszkodzenia mechaniczne

    Zbiornik betonowy

    Wysoka trwałość, odporność na uszkodzenia

    Wysoki koszt budowy, niemożność relokacji, długi czas realizacji

    Zbiornik stalowy

    Dobra trwałość, możliwość prefabrykacji

    Podatność na korozję, wyższy koszt niż zbiorniki elastyczne

    Naturalne źródła wody

    Niski koszt, duża pojemność

    Zależność od warunków naturalnych, zmienna dostępność

    W porównaniu z tradycyjnymi rozwiązaniami, zbiornik elastyczny do systemów gaśniczych oferuje optymalny balans między funkcjonalnością, kosztami i elastycznością zastosowania. Dlatego też zbiorniki do zabezpieczeń PPOŻ typu elastycznego są coraz częściej uwzględniane w scenariuszach przeciwpożarowych dla różnego rodzaju obiektów.

    Praktyczny przykład scenariusza przeciwpożarowego

    W przypadku wykrycia pożaru na kondygnacji 2, system przechodzi przez dwustopniową sekwencję alarmową: najpierw alarm I stopnia (15 sekund na potwierdzenie), następnie weryfikacja przez personel (3 minuty), a w razie potwierdzenia – alarm II stopnia. W reakcji następuje kompleksowe działanie systemów: wyłączenie wentylacji bytowej, powiadomienie straży pożarnej, aktywacja systemów oddymiających i nadciśnieniowych, sprowadzenie wind na parter, uruchomienie sygnalizacji optycznej i dźwiękowej oraz zabezpieczenie dróg ewakuacyjnych.

    Szczegółowy przebieg działań w alarmie II stopnia obejmuje:

    • wyłączenie systemów mechanicznej wentylacji bytowej w części nadziemnej budynku,
    • zamknięcie przeciwpożarowych klap odcinających zlokalizowanych na kanałach wentylacji bytowej,
    • bezzwłoczne przekazanie sygnału o pożarze do stanowiska kierowania Państwowej Straży Pożarnej,
    • włączenie systemów wentylacji mechanicznej nadciśnieniowej w obszarze klatek schodowych i szybów windowych,
    • zjazd wszystkich dźwigów osobowych na poziom ewakuacyjny (parter) i zblokowanie drzwi w pozycji otwartej,
    • uruchomienie wentylacji pożarowej na zagrożonej kondygnacji,
    • zamknięcie drzwi dymoszczelnych w korytarzach,
    • otwarcie systemów kontroli dostępu w drzwiach ewakuacyjnych,
    • uruchomienie dźwiękowego systemu ostrzegawczego z odpowiednimi komunikatami.

    Wdrażanie scenariusza przeciwpożarowego

    5 kluczowych punktóww scenariuszu przeciwpożarowym

    Spójność z projektem budowlanym i instalacyjnym – czy scenariusz uwzględnia wszystkie urządzenia zastosowane w obiekcie (systemy SSP, DSO, oddymiania, gaszenia itp.)?
    Matryca sterowań – czy została przygotowana i zawiera logiczne powiązania między zdarzeniami a działaniami systemów?
    Realna możliwość wdrożenia – czy przedstawione sekwencje działań są możliwe do zrealizowania z technicznego punktu widzenia (z uwzględnieniem czasu reakcji urządzeń i personelu)?
    Procedury operacyjne i szkolenia – czy personel obiektu wie, jak reagować w zgodzie ze scenariuszem? Czy przygotowano odpowiednie instrukcje?
    Aktualność dokumentu – czy scenariusz był weryfikowany po ostatnich zmianach w układzie budynku, systemach ppoż lub sposobie użytkowania obiektu?

    W przypadku zastosowania elastycznych zbiorników przeciwpożarowych, ważnym elementem jest również opracowanie procedur ich rozstawiania, napełniania i integracji z istniejącym systemem ochrony przeciwpożarowej. Zbiornik na wodę dla straży pożarnej musi być łatwo dostępny i gotowy do użycia w każdej chwili.

    Podsumowanie

    Scenariusz przeciwpożarowy to kompleksowy plan działania o kluczowym znaczeniu dla bezpieczeństwa ludzi i mienia. Elastyczne zbiorniki przeciwpożarowe Waterbase F stanowią nowoczesne i efektywne rozwiązanie w zakresie zabezpieczenia wodnego, oferując mobilność, szybki montaż i konkurencyjne koszty. Niezależnie od wybranego systemu, istotna jest integracja zabezpieczenia wodnego z pozostałymi elementami ochrony przeciwpożarowej. Kompleksowe podejście, obejmujące prawidłowo opracowany i wdrożony scenariusz, to fundament skutecznej ochrony przed zagrożeniem pożarowym.


    1. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów
    2. Rafał Starczak – Scenariusz pożarowy – wymagania prawne i realizacja projektu
    3. https://fireproof24.pl/scenariusz-pozarowy/
    4. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20210001722
      Piotr Melerski

      Piotr Melerski