Zbiorniki retencyjne – rozwiązanie na problem suszy w Polsce?

Susza przestała być abstrakcyjnym problemem dotyczących mieszkańców drugiej półkuli. Stała się zjawiskiem, które od kilku lat dotyka nas bezpośrednio. W zeszłym roku ponad 200 gmin w Polsce zmagało się z tak dotkliwą suszą, że władze zmuszone były do wprowadzania ograniczeń w korzystaniu z wody. Jak skutecznie przeciwdziałać takiej sytuacji? Jednym z rozwiązań jest retencja wody.

Retencjonowanie wody może pomóc nie tylko w codziennym gospodarowaniu wodą w domach i ogrodach, ale także w rolnictwie. Sprawdzamy, jakie są obecnie możliwości retencjonowania wody i dlaczego są one skuteczne.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

• jak susza hydrologiczna i hydrogeologiczna wpływa na polskie zasoby wodne;
• jak gminy reagują na wyzwania związane z postępującym brakiem wody;
• jak retencjonowanie wody przeciwdziała skutkom suszy;
• czym jest zbiornik retencyjny, jakie ma zalety i ograniczenia;
• jakie są rodzaje zbiorników retencyjnych;
• czym różni się zbiornik betonowy od elastycznego;
• jakie są zalety elastycznych zbiorników retencyjnych z PVC.

Aktualna sytuacja hydrologiczna w Polsce

W Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach, rozwija się susza hydrologiczna, która stanowi poważne zagrożenie dla gospodarki wodnej kraju. Susza hydrologiczna to stan, w którym ilość wody w rzekach, jeziorach oraz innych zbiornikach wodnych znacząco spada poniżej średnich wieloletnich wartości. Obecnie obserwujemy coraz częstsze i dłuższe okresy bez opadów, które prowadzą do deficytu wody nie tylko w powierzchniowych zbiornikach, ale również w głębszych warstwach gleby.

Z danych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) wynika, że do połowy maja 2024 roku na większości stacji pomiarowych odnotowano bardzo niskie lub praktycznie zerowe sumy opadów w porównaniu z okresem referencyjnym obejmującym ostatnie 30 lat (1991-2020). Najbardziej dotknięte suszą są tereny centralnej i północnej Polski, gdzie wilgotność warstwy przypowierzchniowej gleby (na głębokości od 7 do 28 cm) znacząco spadła. W niektórych regionach nawet głębsze warstwy gleby zaczynają wysychać.

Wysokie temperatury, intensywna wegetacja oraz charakter prognozowanych opadów (często burzowych i punktowych) dodatkowo przyczyniają się do rozwoju suszy hydrologicznej, a w kolejnym etapie do obniżania się poziomu wód podziemnych, co prowadzi do suszy hydrogeologicznej. Odbudowa tych zasobów wodnych jest procesem długotrwałym, wymagającym nie tylko odpowiednich opadów, ale także strategicznych działań w zakresie retencji wody.

Reakcja gmin na problem suszy

W obliczu coraz bardziej dotkliwej suszy wiele gmin w Polsce zdecydowało się na wprowadzenie rygorystycznych ograniczeń w korzystaniu z wody. Te drastyczne kroki są konieczne, aby zabezpieczyć minimalne zasoby wodne na najważniejsze potrzeby i zapobiec całkowitemu wyczerpaniu się dostępnych rezerw wody.

Wprowadzone zakazy obejmują szeroki zakres działań, które mogą przyczynić się do znacznego zużycia wody. Gminy zakazały podlewania ogrodów przydomowych, działkowych, terenów zielonych, upraw polowych, sadowniczych, warzywniczych oraz terenów rekreacyjnych. Zakazano również napełniania basenów, co jest szczególnie istotne w okresie letnim, gdy zapotrzebowanie na wodę jest najwyższe.

Statystyki z ubiegłych lat pokazują, że ograniczenia w korzystaniu z wody są coraz bardziej powszechne. W zeszłym roku ponad 200 gmin w Polsce zmagało się z tak dotkliwą suszą, że władze były zmuszone do wprowadzenia restrykcji. Według danych zebranych przez stronę „Świat wody”, w ostatnich latach od 200 do około 400 gmin rocznie wprowadzało ograniczenia związane z brakiem wody. To pokazuje, jak poważny jest problem i jak wiele obszarów w Polsce jest dotkniętych suszą.

Obecna sytuacja hydrologiczna nie wskazuje na poprawę w najbliższym czasie. Wprowadzenie zakazów jest krokiem doraźnym, ale nie rozwiązuje problemu w dłuższej perspektywie. Jednym z najważniejszych działań, które mogą pomóc w walce z suszą, jest retencja wody. Polega ona na zatrzymywaniu i magazynowaniu wody w krajobrazie, co pozwala na jej późniejsze wykorzystanie w okresach niedoboru. Jest to szczególnie ważne w kontekście obecnych zmian klimatycznych, które powodują nieregularne i intensywne opady deszczu. Dzięki retencji możliwe jest gromadzenie wody podczas krótkotrwałych ulew i wykorzystywanie jej w okresach suszy.

Czym jest zbiornik retencyjny?

Retencja wody może być realizowana na różnych poziomach: od gospodarstw indywidualnych, przez firmy, aż po duże gospodarstwa rolne. Coraz chętniej do zbierania wody wykorzystuje się zbiorniki retencyjne. Zbiornik retencyjny to konstrukcja służąca do gromadzenia i kontrolowanego odprowadzania wody, szczególnie wód opadowych. Pełni on wiele funkcji, a najważniejsze z nich to:

• ochrona przed powodziami, dzięki możliwości gromadzenia nadmiaru wody opadowej,
• zagospodarowanie wody opadowej, która następnie może być wykorzystana do nawadniania terenów zielonych czy mycia samochodów, ale także w procesach produkcyjnych, a nawet do zasilania systemów chłodzenia,
• ochrona środowiska, ponieważ pomaga w ochronie ekosystemów, redukując erozję gleby oraz zanieczyszczenie wód powierzchniowych.

Zbiornik retencyjny na deszczówkę do domu i przemysłu

Retencjonowanie wody w przydomowych ogródkach, polach uprawnych czy w przemyśle przestało być ekologiczną fanaberią, a stało się obecnie koniecznością wymuszoną przez zmiany klimatu. Na co więc zwrócić uwagę wybierając zbiornik retencyjny?

W pierwszym etapie zdecydujmy z czego ma on być wykonany oraz jaką ma mieć pojemność. Konstrukcja zbiornika retencyjnego zależy od jego rodzaju, materiałów użytych do budowy oraz wymagań technicznych. Zbiorniki mogą być wykonane z betonu, stali, tworzyw sztucznych czy geomembran. Niezależnie od materiału, konstrukcja powinna zapewniać odpowiednią wytrzymałość, szczelność oraz trwałość.

Parametry techniczne oraz wymiary zbiornika retencyjnego dobiera się natomiast w zależności od celu i miejsca wykorzystania. Należy uwzględnić także jego pojemność, rodzaj i grubość materiałów użytych do budowy, a także systemy odprowadzania wody. Wymiary zbiornika powinny być dostosowane do ilości wody opadowej, jaką ma magazynować oraz do warunków terenowych i przestrzennych.

Istotny jest też sposób montażu zbiornika retencyjnego. W przypadku zbiorników betonowych, montaż może obejmować wykonanie konstrukcji na miejscu lub zastosowanie prefabrykatów. Zbiorniki z tworzyw sztucznych czy stalowych są zazwyczaj dostarczane jako gotowe elementy, które są montowane na miejscu.

Montaż zbiornika retencyjnego wymaga odpowiedniego przygotowania terenu, takiego jak wykop, zabezpieczenie przed erozją czy stabilizacja gruntu. Następnie zbiornik jest instalowany, a po jego zamontowaniu należy przeprowadzić testy szczelności oraz sprawdzić poprawność działania systemów odprowadzania wody.

Elastyczne zbiorniki Waterbase R – innowacyjne rozwiązanie do retencji wody deszczowej

Mnogość dostępnych materiałów zachęca do innowacji, również w dziedzinie retencjonowania wody. Obecnie nie musimy wybierać jedynie spośród betonowych konstrukcji czy plastikowych, mało estetycznych beczek, ponieważ dostępne są już także mobilne zbiorniki wykonane z materiału PVC.

Tworząc elastyczne zbiorniki Waterbase R chcieliśmy połączyć w sobie dwie kluczowe dla nas kwestie – prostotę montażu z wyjątkową trwałością. Efektem naszych prac jest nowoczesny zbiornik wykonany z wytrzymałej tkaniny PVC powleczonej siatką poliestrową i specjalnym lakierem ochronnym. Sprawia to, że zbiornik jest odporny na promieniowanie UV, mróz i inne czynniki atmosferyczne. Dzięki temu skutecznie zatrzymuje wodę deszczową, zmniejszając ryzyko podtopień i poprawiając bilans wodny.

Montaż zbiornika trwa zaledwie 30 minut i nie wymaga prac budowlanych. Wystarczy rozwinąć go na płaskiej powierzchni i podłączyć. Natomiast 10-letnia gwarancja na szczelność zapewnia spokój na długie lata.

Zbiorniki Waterbase R dostępne są w standardowych pojemnościach odpowiednich do domów jednorodzinnych, rolnictwa i przemysłu. Istnieje także możliwość indywidualnego dopasowania i zamówienia zbiornika na wymiar.

Gdzie stosuje się zbiorniki retencyjne?

Jednym z ważniejszych zastosowań zbiorników retencyjnych jest retencjonowanie wód opadowych. Zbiornik retencyjny służy do magazynowania deszczówki, która spływa z dachów, parkingów, dróg czy innych powierzchni nieprzepuszczalnych. Pozwala to na kontrolowanie przepływu wody, zmniejszenie ryzyka powodzi oraz ochronę środowiska przed zanieczyszczeniami, a w następnej kolejności do wykorzystania wody w celach irygacyjnych, przemysłowych czy domowych. Odpowiednie odprowadzanie oraz wykorzystanie deszczówki pozwala także na oszczędność wody pitnej oraz zmniejszenie obciążenia systemów kanalizacyjnych.

Zbiorniki retencyjne pełnią także ważną rolę w systemie kanalizacyjnym. Zbiornik retencyjny może być wykorzystany jako bufor, który magazynuje wodę opadową i ścieki podczas intensywnych opadów deszczu, gdy system kanalizacyjny może być przeciążony. Dzięki temu, zbiornik retencyjny pomaga w ochronie środowiska przed zanieczyszczeniami oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia awarii systemu kanalizacyjnego.

Jakie są wyzwania związane z instalacją zbiornika retencyjnego i jak sobie z nimi radzić?

Mimo licznych zalet, czyli redukcji ryzyka powodzi, ochrony środowiska czy oszczędności wody pitnej, zbiorniki retencyjne mogą również wiązać się z pewnymi problemami. Oto niektóre z nich:

• koszty inwestycyjne – budowa zbiornika retencyjnego może być kosztowna, zwłaszcza w przypadku dużych obiektów. Jest jednak i na to rozwiązanie, wystarczy skorzystać z elastycznego zbiornika, co znacząco obniża początkowe wydatki;
• zajmowanie przestrzeni – zbiorniki retencyjne, zwłaszcza te otwarte i instalowane na powierzchni, mogą zajmować dużo miejsca, co może być problematyczne w przypadku terenów o ograniczonej przestrzeni;
• utrzymanie i konserwacja – zbiorniki retencyjne wymagają regularnego czyszczenia i konserwacji, co może generować dodatkowe koszty oraz konieczność angażowania specjalistycznych firm;
• potencjalne zagrożenia dla środowiska – w przypadku awarii zbiornika retencyjnego lub niewłaściwego jego utrzymania, może dojść do zanieczyszczenia wód gruntowych czy powierzchniowych.

Zbiorniki retencyjne receptą na suszę?

Gdy prognozy wskazują na coraz dłuższe okresy bez opadów oraz rosnące temperatury, konieczne jest podjęcie zdecydowanych działań na rzecz zatrzymywania i efektywnego gospodarowania wodą. Retencja wody zdaje się przynosić dobre efekty w walce z narastającym problemem suszy w Polsce. A zbiorniki retencyjne stają się istotnym elementem zarządzania wodami opadowymi, przyczyniając się do ochrony środowiska oraz poprawy jakości życia. Przed podjęciem decyzji o inwestycji w zbiornik retencyjny warto jednak dokładnie przeanalizować zarówno korzyści, jak i potencjalne problemy związane z jego zastosowaniem, aby wybrać rozwiązanie najlepiej dopasowane do indywidualnych potrzeb i możliwości.